Kwasica cukrzycowa należy do najczęstszych (obok hipoglikemii) ostrych powikłań cukrzycy, a jej przyczyną jest bezwzględny niedobór insuliny w organizmie chorego. Bezpośrednio zagraża życiu. Dłużej trwający brak dostatecznej ilości insuliny doprowadza do wyniszczenia organizmu i śpiączki ketonowej, a gdy leczenie jest podjęte zbyt późno, może doprowadzić do śmierci.

Objawy zagrażającej śpiączki ketonowej to: osłabienie, nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, senność, nudności, wymioty, brak apetytu, chudnięcie, głębokie przyspieszone oddechy. Poziom glukozy we krwi przekracza 300mg/dl (17mmol/l). Charakterystyczny dla kwasicy ketonowej jest zapach acetonu z ust chorego, kojarzący się z zapachem zmywacza do paznokci lub sfermentowanych jabłek. Jeśli wystąpią takie objawy, należy pilnie oznaczyć poziom cukru we krwi. Zazwyczaj jest on w takiej sytuacji bardzo wysoki. Bardzo wartościowe jest zbadanie poziomu ciał ketonowych we krwi. Można tego dokonać za pomocą pasków do pomiaru ciał ketonowych i glukometru Optium Xido. Poziom ketonów pomiędzy 0,6 a 1,5 mmol /l, gdy jednocześnie stwierdzamy poziom glukozy we krwi powyżej 300 mg/dl może wskazywać na pojawienie się problemów wymagających interwencji medycznej. Wynik powyżej 1,5 mmol/l wskazuje na kwasicę ketonową. Przy pomocy glukometru Optium Xido i specjalnych pasków testowych możemy rozpoznać kwasicę ketonową już w chwili jej wystąpienia.

Można też zbadać poziom cukru i acetonu w moczu. Dostępne są paski Keto-diastix.. Cukier w moczu występuje przy poziomie glukozy we krwi powyżej 180 mg/dl. Aceton w moczu świadczy najczęściej o cukrzycowej kwasicy ketonowej. Wynik pomiaru odczytuje się oceniając zmianę zabarwienia paska testowego. Zapisujemy go jako (-) lub (+) do (+ + Wynik wskazujący na (+ + +) należy powtórzyć. Potwierdzenie wyniku może świadczyć o kwasicy cukrzycowej - należy pilnie zgłosić się do lekarza. należy przy tym pamiętać, że paski Keto-diastix wskazują na kwasicę z opóźnieniem, najwcześniej po 2-4 godzinach od jej wystąpienia.

Kwasica cukrzycowa najczęściej występuje w cukrzycy typu 1, zwłaszcza u osób z dotychczas nierozpoznaną chorobą. Występuje też często u osób z dobrze dotychczas leczoną cukrzycą, u których doszło do zakażenia, np. podczas infekcji wirusowej, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc. Może wystąpić także po ciężkim urazie, zabiegu operacyjnym, udarze mózgu czy zawale serca, gdy zapotrzebowanie organizmu na insulinę jest większe. Wystąpić też może po spożyciu alkoholu i u osób, które ignorują swoją chorobę, nie przestrzegają diety bądź opuszczają zalecane dawki leków doustnych lub insuliny.

W razie podejrzenia kwasicy należy co 1 – 2 godz. kontrolować poziom cukru we krwi oraz poziom cukru i ciał ketonowych we krwi i ketonów w moczu). Zaleca się też picie większych ilości płynów obojętnych ( np. niegazowanej wody mineralnej), w ilości nie mniejszej niż 2 - 3 – 4 litrów na dobę. W przypadku utrzymywania się wysokich poziomów cukru we krwi i acetonu w moczu należy w trybie pilnym skontaktować się z lekarzem. Chorzy z kwasicą cukrzycową praktycznie zawsze wymagają leczenia w warunkach szpitalnych. Ostre powikłania cukrzycy to także śpiączka hiperglikemiczno-hipermolalna i kwasica mleczowa. Dochodzi w nich do bardzo silnego odwodnienia organizmu, czego wyrazem są zaburzenia świadomości i śpiączka. Śpiączka hipermolalna zazwyczaj występuje u osób w wieku podeszłym.

Ostre powikłania cukrzycy rozwijają się nagle i wymagają szybkich reakcji.
Można uniknąć przez znajomość objawów oraz przyczyn powstawania.

(źródło: materiały „Szkoły Cukrzycy, autor Andrzej Paciorkowski specjalista chorób wewnętrznych i diabetologii).