Diabetycy z małych, wykluczonych komunikacyjnie miejscowości na Lubelszczyźnie mieli możliwość skorzystania z bezpłatnych badań profilaktycznych w ramach programu OKObus. W ciągu 176 dni mobilny gabinet okulistyczny odwiedził 97 lokalizacji, przeprowadzając badania dna oka u 6 100 pacjentów.

- Dzięki badaniom u wielu osób udało się wykryć niepokojące zmiany już na wczesnym etapie, co zapobiegło poważnym konsekwencjom, włącznie z utratą wzroku - mówi lek. Tomasz Zieliński, prezes Lubelskiego Związku Lekarzy Rodzinnych-Pracodawców, wiceprezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie.
Pilotażowy program rozpoczął się w marcu 2023 r. i był realizowany przez Uniwersytet Medyczny w Lublinie we współpracy z Ministerstwem Zdrowia oraz Instytutem Łączności - Państwowym Instytutem Badawczym w Warszawie. Koordynatorem terenowym badań był Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych-Pracodawców, który zajmował się rekrutacją do projektu specjalistów medycyny rodzinnej. To właśnie lekarze rodzinni typowali pacjentów na specjalistyczne badania. Do projektu zgłosiło się 88 podmiotów POZ.
Zespół OKObusa (pielęgniarka wraz z technikiem) mieli za zadanie dotrzeć do wytypowanych mieszkańców małych miejscowości i wykonać im badania. Następnie wyniki były przekazywane do lekarzy okulistów, którzy zajmowali się dalszą diagnostyką. W kolejnym etapie projektu sztuczna inteligencja, pozwoli na wychwycenie pacjentów wymagających pogłębionej diagnostyki i leczenia. Z pilotażowego programu początkowo miało skorzystać 5 tys. pacjentów z województwa lubelskiego, ale udało się przebadać 1100 osób więcej.
- Realizatorzy programu są przeknani, że duże zainteresowanie programem zasługuje na zwiększenie finansowania, bo kluczowe jest wykrycie już na wczesnym etapie cukrzycowego obrzęku plamki (DME) - dodaje Tomasz Zieliński, wiceprezes Federacji PZ. - To powikłanie, które nieleczone prowadzi do nieodwracalnej ślepoty. Niestety, pierwsze objawy są niespecyficzne, dotyczą zazwyczaj jednego oka i chorzy często bagatelizują takie sygnały. Tymczasem każdy pacjent ze świeżo zdiagnozowaną cukrzycą natychmiast powinien umówić się na wizytę kontrolną u okulisty, co z uwagi na ograniczony dostęp do specjalistów i konieczność skierowania od lekarza POZ nie jest częstą praktyką.
W Polsce na cukrzycę choruje ponad 3 mln osób, z czego aż 1 mln pacjentów zagrożonych jest retinopatią cukrzycową, która nieleczona może doprowadzić do uszkodzenia lub nawet utraty wzroku. W 2023 roku dzięki OKObusowi i zaangażowaniu lekarzy POZ, udało się skierować na badania tych chorujących na cukrzycę, którzy wymagają pogłębionej diagnostyki, dzięki czemu można było uchwycić zmiany na wczesnym etapie choroby i skutecznie leczyć u specjalistów z Kliniki Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej UML. Specjaliści medycyny rodzinnej podkreślają, że konieczne byłoby kontynuowanie projektu w kolejnych latach i dalsze wykorzystywanie rozwiązań telemedycznych, by zwiększyć dostępność specjalistycznej opieki i wczesnego wykrywania problemów okulistycznych u chorych na cukrzycę. Czy program OKObus ma szansę na kontynuację? Zobaczymy.