O szkodliwości przetworzonego cukru, nazywanego nawet „białą śmiercią” napisano już całe tomy, a mimo to jego spożycie rośnie. Według danych za 2018 rok przeciętny Polak zjadł w minionym roku 51 kg cukru, czyli o 12 kg więcej niż 10 lat temu. Większość z nas wszelkie rekordy pobije w okresie świątecznym, bo tak nakazuje tradycja. Przygotowując bożonarodzeniowe ciasta i ciasteczka warto choć trochę zmodyfikować zwyczaje kulinarne, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Tym bardziej, że w przeszłości słodycze nie były tak dostępne jak obecnie, więc nasi przodkowie spożywali generalnie znacznie mniej cukru, nawet jeśli babcine przepisy na świąteczne smakołyki zawierały go więcej.

- Niemal wszystkie ciasta i desery możemy przygotować bez dodatku cukru, jednocześnie nie pozbawiając ich walorów smakowych - przekonuje lekarka Porozumienia Zielonogórskiego Małgorzata Stokowska-Wojda, która od wielu lat prowadzi dla swoich pacjentów „Szkołę cukrzycy”, w której m.in. poznaje się szereg przepisów na słodycze, nieszkodliwe dla diabetyków. - I nie chodzi tu o zamienniki w postaci nierafinowanego cukru trzcinowego lub miodu, powszechnie uważanych za „zdrowsze” od białego cukru. Wprawdzie oba te produkty zawierają w odróżnieniu od cukru białego dodatkowo mikroelementy i inne korzystne substancje, to jednak są prawie tak samo kaloryczne, a ich indeks glikemiczny jest równie wysoki. Warto natomiast stosować słodziki pochodzenia naturalnego, które obecnie są dostępne w sklepach i można je kupić bez trudu.

Lekarka podkreśla, że wokół sztucznych słodzików narosło wiele mitów, m.in. o ich rzekomej działaniu rakotwórczym. Badania naukowe prowadzone na ludziach tego nie potwierdzają. Najczęściej spotykane na rynku naturalne słodziki to stewia, ksylitol (cukier brzozowy) i erytrytol. Wszystkie są dozwolone dla diabetyków, ale powinny z nich korzystać także osoby niechorujące na cukrzycę, jeśli chcą zredukować wagę, przeciwdziałać próchnicy zębów lub po prostu być zdrowe. Stewia ma ilość kalorii i indeks glikemiczny bliskie zeru. Erytrol ma także niewiele kalorii (40 kcal w 100 gramach, czyli dziesięciokrotnie mniej niż cukier) i także zerowy indeks glikemiczny. Z naturalnych słodzików stosunkowo kaloryczny jest ksylitol (240 kcal w 100 gramach), ale jego indeks glikemiczny wynosi 7, czyli jest dziesięciokrotnie mniejszy niż indeks glikemiczny cukru (70).

- Naturalne słodziki mają wiele dodatkowych wartości, np. stewia nie tylko działa przeciwpróchniczo, ale też hamuje apetyt na słodycze - dodaje Małgorzata Stokowska-Wojda. - W wielu powszechnie dostępnych źródłach znajdziemy praktyczne przeliczniki ilości cukru i słodzików (jedne są bardziej słodkie od cukru, inne mniej).

Wadą zamienników cukru jest ich cena, ale gdyby policzyć, ile kosztuje nas leczenie całej listy chorób związanych z nadużywaniem cukru, to słodziki okażą się naprawdę tanie. A jeśli ktoś jeszcze nie dojrzał do diametralnej zmiany nawyków kulinarnych, niech przynajmniej spróbuje zmniejszyć ilość używanego cukru. Jeśli według przepisu do ciasta mamy dodać 1,5 szklanki, dodajmy połowę, ciasto na pewno się uda. Zastanówmy się też, czy wypieki z dużą ilością bakalii i słodkich suszonych owoców, koniecznie potrzebują dodatkowej dawki cukru. Od czegoś trzeba zacząć.