Cukrzyca to coraz powszechniej występująca choroba przewlekła. Dotyka już prawie 3 mln Polaków. Gwałtowny wzrost jej występowania wiąże się z postępem cywilizacyjnym.
"Ważne jest, aby osoby z cukrzycą od samego początku choroby starały się uzyskiwać właściwe wyrównanie cukrzycy i żeby nie bały się kolejnego etapu leczenia choroby, jakim zawsze jest insulinoterapia”.

Mniejsza ilość ruchu w życiu codziennym i łatwiejszy dostęp do wysokokalorycznej żywności powodują coraz częstsze występowanie otyłości. Pomimo wzrostu świadomości,problemem pozostaje zbyt późne rozpoznawanie cukrzycy. Jest to spowodowane łagodnym, często bezobjawowym początkiem tej choroby, zwłaszcza jej typu 2. Kolejny problem wielu chorych to lekceważenie już rozpoznanej choroby. Cukrzyca, która „nie boli” i prawie nie pogarsza samopoczucia, jest często ignorowana przez wiele lat. Wynika to najczęściej z braku podstawowej wiedzy na temat kryteriów prawidłowego jej leczenia i braku znajomości zagrożeń, jakie wynikają z wieloletniego złego wyrównania cukrzycy. Wiele osób słyszało o przewlekłych powikłaniach źle opanowanej cukrzycy i obawia się ich. Poszukuje sposobu, aby ich unikać. Jednocześnie obawia się pewnych elementów leczenia cukrzycy. Dotyczy to najczęściej samokontroli i leczenia insuliną.

Nowoczesne rozwiązania dla chorych.
W ostatnich latach obserwujemy w Polsce olbrzymi postęp w dostępności nowoczesnego sprzętu dla diabetyków. Praktycznie każdy zainteresowany chory ma dostęp do nowoczesnych glukometrów. Te niewielkie aparaty pozwalają każdemu zbadać w ciągu kilkunastu sekund poziom glukozy i ustalić, jaki wpływ na poziom glukozy miało zjedzone śniadanie, obiad czy kolacja. Jak zachowuje się poziom glukozy po długim spacerze, jeździe na rowerze czy pracy w ogrodzie? Jak na ten poziom wpłynęły stosowane leki lub aktualna ilość stosowanej insuliny? Glukometr pozwala lepiej poznać funkcjonowanie organizmu. Kolejnym elementem ułatwiającym leczenie cukrzycy są nowoczesne wstrzykiwacze, czyli peny do samodzielnego podawania insuliny. Aż trudno w to uwierzyć, że jeszcze przed niespełna dwudziestu laty większość osób podawało sobie insulinę przy użyciu strzykawki. Wstrzykiwacze pozwalają łatwo i precyzyjnie ustawić dawkę insuliny i podać ją przy użyciu super cienkiej igły. Z pewnością zmniejszają lęk przed stosowaniem tego niezwykle cennego leku. Przecież każdy chory z typem 1 cukrzycy, od chwili jej rozpoznania musi być leczony insuliną. Każdy chory z typem 2 cukrzycy także wymagać będzie terapii insuliną po kilku, kilkunastu latach od rozpoznania. Ważne jest, aby osoby z cukrzycą od samego początku choroby starały się uzyskiwać właściwe wyrównanie cukrzycy i żeby nie bały się kolejnego etapu leczenia choroby, jakim zawsze jest insulinoterapia. Bardzo istotnym elementem postępowania w cukrzycy jest właściwe żywienie.
Rodzaj przyjmowanych pokarmów, sposób ich przygotowania, właściwy rozkład posiłków, powiązanie z godzinami przyjmowanych leków bądź insuliny, w sposób istotny wpływają na efekty leczenia.

Rola edukacji zdrowotnej.
Poruszyłem tutaj tylko kilka aspektów spośród bardzo wielu, jakie pojawiają się w życiu osoby, u której lekarz postawił rozpoznanie – cukrzyca. Najczęściej informację tę przekazuje lekarz rodzinny, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Pacjent uzyskuje ją podczas wizyty i...? Przed jego oczami stają „strzępki” informacji na temat cukrzycy. I co dalej? W tym miejscu pojawia się powszechnie używane określenie – edukacja. Chorego trzeba uczyć jak żyć z cukrzycą. Jak to zrobić? Kiedy? Jak przekazać nawet podstawowe informacje, aby nie spowodować zniecierpliwienia następnych pacjentów oczekujących za drzwiami? Te dylematy stały się podstawą programu „Szkoła Cukrzycy”. Idea „Szkoły Cukrzycy” to stworzenie miejsca spotkania lekarza leczącego z grupą jego pacjentów z cukrzycą. Ale także z ich najbliższą rodziną. Lekarz jeden raz w miesiącu przedstawia przy pomocy przygotowanych materiałów audiowizualnych kolejne ważne aspekty życia z cukrzycą. Omawia zasady rozpoznawania cukrzycy, zasady samokontroli i rolę wysiłku fizycznego. Kolejne spotkania to zasady racjonalnego żywienia, omówienie sposobu działania leków doustnych i zasad stosowania insuliny. Następne spotkania pozwalają na przedstawienie zagrożeń, jakie niosą za sobą hipoglikemia i kwasica cukrzycowa, czyli ostre powikłania choroby. Osobne zajęcia pozwalają poznać mechanizmy prowadzące do przewlekłych powikłań cukrzycy, czyli retinopatii, nefropatii i neuropatii, a także zawału serca czy udaru mózgu. Wiedza ta pozwala na skuteczniejsze unikanie tych niebezpieczeństw. „Szkoła Cukrzycy” to także miejsce spotkań osób z cukrzycą. Miejsce wymiany doświadczeń w walce z chorobą, ale też sposób na wzajemne wsparcie w okresie przejściowych niepowodzeń. Obecnie trwają przygotowania do kolejnej, piątej edycji ogólnopolskiej „Szkoły Cukrzycy”. Pragniemy aby nasza inicjatywa przyczyniała się do realizacji motta z wypowiedzi prof. Joslina: „Chorzy na cukrzycę wiedzący najwięcej, żyją najdłużej”.

Lek. Andrzej Paciorkowski
Koordynator Programu Edukacyjnego „Szkoła Cukrzycy” Federacji „Porozumienie Zielonogórskie"

Artykuł ukazał się w "Jak żyć z cukrzycą"; www.poradnikzdrowie.info